Tìm hiểu về ung thư đại tràng

              Ung thư ruột già là một trong những ung thư thường xuyên và nguy hiểm nhất tại Hoa Kỳ.  Mỗi năm trên nướcMỹ hơn 130 ngàn người bị ung thư ruột già và trong số này gần phân nửa sẽ từ trần trong một thời gian ngắn sau khi bệnh được khám phá. Nếu so với các loại ung thư khác, ung thư ruột già đứng hàng thứ hai về số tử vong hàng năm, sau ung thư phổi.  Người ta ước đoán khoảng 6% dân chúng sống tại Hoa Kỳ sẽ bị ung thư ruột già, và 6 triệu người đang sống trên nước Mỹ sẽ lìa trần vì bệnh này.  Điều đáng ngại nhất là trong số những bệnh nhân này, tỷ số người Á châu càng ngày càng tăng nhanh.

             Ruột già dài khoảng 1 thước 2, được chia thành đại-tràng lên (ascending colon), tràng ngang (tranverse colon), tràng xuống (ascending colon), tràng sigma (sigmoid colon) và đoạn cuối cùng (khoảng 15 đến 20 cm) là hậu-môn (rectum).  Tuy hậu-môn vẫn được xem là một phần của ruột già, ung thư hậu môn có một số cá tính khá đặc biệt.  Tuy nhiên trong khuôn khổ của bài viết, chúng tôi xin trình bầy chung với ung thư ruột già. 

Ung-Thư Ruột Già Là gì?

            Ung thư xẩy ra khi một tế bào nào đó trong cơ thể của chúng ta bỗng dưng trở nên "hoang dại", sinh sôi nẩy nở một cách nhanh chóng vượt khỏi sự kiểm soát chặt chẽ của các nhiễm thể.  (Nhiễm thể với tên khoa học là DNA nằm trong nhân của tế bào chứa đựng những đặc tính di truyền của mỗi một cá nhân).   Vì thế, tế bào ung thư sẽ tăng trưởng từ 1 thành 2, 2 thành 4, 4 thành 8, 8 thành 16 v.v. một cách rất nhanh và vô trật tự.   Nếu đó là tế bào da, ta bị ung thư da; nếu đó là tế bào ruột ta bị ung thư ruột.

            Thông thường ung thư ruột phát xuất từ một tế bào nào đó trên màng ruột già.  Ban đầu chỉ là bướu nhỏ và từ từ lớn dần như trong hình số 1 và từ đó biến dạng thành ung thư như hình số 2.

                

Hình 1: Bướu nhỏ trong ruột già   

Hình 2:  Ung thư ruột già

              Thông thường bướu lớn hơn 2 cm bắt đầu biến dạng thành tế bào ung thư.  Trong một vài trường hợp hiếm hoi hơn, ung thư ruột thành hình một cách trực tiếp mà không qua trạng thái bướu ruột như đã trình bầy ở trên.  Trong trường hợp này tế bào ung thư không mọc lên như những nấm nhỏ mà chỉ "nhô" lên một chút (flat lesions) hay đôi khi bị lõm xuống (depressed lesions), nên rất khó định bệnh.  Ngay cả khi soi ruột già hoặc chụp hình quang tuyến, bệnh có thể không được khám phá trong những thời gian sơ khởi.  Đáng kể hơn cả, loại ung thư này có khuynh hướng phát triển nhanh chóng và lan tràn qua những cơ quan khác một cách dễ dàng hơn. 

Ai có thể bị ung thư ruột? 

               Nói một cách tổng quát, ung thư ruột già là bệnh của người lớn tuổi. Nguy cơ bị ung thư ruột già tăng nhanh khi tuổi đời bước sang thập niên thứ năm.    Hơn 90% ung thư ruột già được khám phá ở những người 50 tuổi trở lên.  Cả hai phái nam và nữ đều có thể bị ung thư ruột già.  Người ta ước đoán cứ trong 16 người sống trên nước Mỹ sẽ có một người bị ung thư ruột già.  

             Cách đây không lâu, người ta vẫn cho rằng ung thư ruột già là bệnh của người da trắng, sống trong những thành phố kỹ nghệ, ăn nhiều thịt và chất béo hơn rau và trái cây.  Tuy nhiên theo một thống kê gần đây, tỷ lệ ung thư ruột già của người Á Châu đã và đang gia tăng một cách đáng ngại, nhất là với những người Á châu định cư lâu năm nơi các quốc gia phồn thịnh. Nếu phân biệt theo từng sắc dân sống trên Hoa-Kỳ, người Nhật tại Hawaii có tỷ lệ bị ung thư ruột già cao nhất nước Mỹ, người Trung-Hoa tại vùng Los Angeles có mức tỷ lệ ung thư ruột già gần như tương đương với người Mỹ da trắng.  

              Người Việt chúng ta sau một thời gian định cư tại Hoa-Kỳ với lối sống và cách thức ăn uống tương tự như dân địa phương cũng bắt đầu bị ung thư ruột già càng ngày càng nhiều hơn. 

Những nguy cơ đưa đến ung thư ruột già 

             Có lẽ cách thức ăn uống cũng như lối sống của chúng ta đóng một vai trò quan trọng nhất trong sự phát triển của ung thư ruột già.  Người dùng quá nhiều chất béo, thịt, mỡ, thức ăn với nhiều chất Cholesterol sẽ dễ bị ung thư ruột già hơn, nhất là nếu họ lại không ăn chất sơ, rau hoặc trái cây, hoặc quá mập. 

            Cũng như một số các loại ung thư khác, ung thư ruột già cũng có đặc tính di truyền.  Nghĩa là nếu bố mẹ bị ung thư ruột già, con cái cũng có thể dễ bị.   Điều này rất đúng cho những trường hợp khi vì đặc tính di truyền, bệnh nhân bỗng dưng có trên màng ruột của mình hàng trăm "cục" bướu (polyp).   Các bướu này xuất hiện một cách nhanh chóng và biến dạng thành các tế bào ung thư một cách mau lẹ.  Thí dụ điển hình là căn bệnh có tên là Familial Polyposis, khi hầu hết các bệnh nhân sẽ chết vì ung thư ruột già vào lứa tuổi 35 - 40, nếu không được khám phá và chữa trị kịp thời. Ngoài ra người bị viêm đường ruột như Crohn's Disease, Ulcerative Colitis  cũng dễ bị ung thư ruột già hơn.  

             Vì đặc tính di truyền (bẩm sinh) của ung thư ruột già, ung thư vú và ung thư tử cung cùng nằm trên một nhiễm thể,   người bị ung thư  vú hoặc tử cung dễ bị ung thư ruột già hơn,  và ngược lại.

Triệu chứng của ung thư ruột già 

             Như viết ở trên ung thư ruột già tăng trưởng tương đối chậm chạp, nên đa số bệnh nhân hoàn toàn không có một triệu chứng nào, đến khi ung thư đã phát triển đến giai đoạn trầm trọng, hoặc lan tràn khắp nơi.  

            Tùy theo vị trí và tùy theo từng loại ung thư, bệnh nhân có thể chỉ bị đau bụng sơ sài, không đáng kể, hoặc bụng chỉ hơi xình trướng, khó chịu, hoặc đau "tưng tức" sau hoặc trước bữa ăn.  Vấn đề đại tiện có thể trở nên khác thường.  Ngày bị bón, ngày đi tiêu chảy.  Phân trở nên nhỏ lại, có thể pha với máu. Thông thường ung thư ruột già trong những giai đoạn đầu chỉ chảy rất ít máu, nên mắt trần sẽ không thấy.  Đến khi ung thư trở nên lớn hơn nhất là nếu ung thư nằm gần hậu môn, xuất huyết ruột già có thể rõ ràng hơn với những vết máu đỏ tươi hoặc máu bầm pha lẫn với phân. Mất máu lâu ngày, bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở, hoặc chóng mệt.  Nếu không chữa kịp thời và đúng lúc, bệnh nhân có thể sẽ tiếp tục mất ký rất nhiều. 

           Một lần nữa, vì đa số ung thư ruột già không gây ra một triệu chứng nào đáng kể trong những thời gian đầu, bệnh thường trở nên bất trị một khi bệnh bộc phát. Điều này một lần nữa nhấn mạnh tầm vóc quan trọng của việc khám bệnh thường xuyên và định kỳ.
 

Làm Thế Nào để Tránh Bị Ung Thư Ruột Già ? 

           Sau đây là những lời khuyên của Hội Ung Thư Hoa Kỳ, The American Cancer Society, để tránh bị ung thư ruột già:

                 1) Từ 40 tuổi trở đi, cả hai phái nam và nữ cần phải đi khám bệnh tổng quát hàng năm.  Trong lúc khám định kỳ, Bác sĩ sẽ thử phân xem trong phân có máu hay không.  Vì mục đích là truy tầm ung thư, nên Quý vị nên đi khám trước khi bị đau đớn hoặc bệnh tật.   Nếu chờ đến lúc triệu chứng trở nên rõ rệt, chẳng hạn như đi tiêu ra máu, mới đi Bác Sĩ, có thể lúc đó ung thư đã quá lớn và rất khó chữa. 

                 2) Nếu một trong những thân nhân gần của Quý vị bị ung thư ruột già, hoặc nếu Quý vị đã hoặc đang bị ung thư vú, ung thư tử cung, quý vị nên đi Bác Sĩ chuyên khoa về đường ruột, để được truy tầm ung thư ruôt già bằng phương pháp nội soi, tiếng Mỹ gọi là Colonoscopy  

                 3) Quý vị nên ăn nhiều rau, uống nhiều nước.  Nhất là các loại rau đậm mầu và nhiều loại trái cây khác nhau.   Điều này nói dễ hơn làm.  Trung bình Quý vị nên ăn khoảng 30 gram chất sơ mỗi ngày.  Để nhắc lại một quả cam, hoặc táo chỉ chứa khoảng 3 gram chất sơ mà thôi.  Vì thế, nếu Quý vị vì một lý do nào đó không thể ăn nhiều chất sơ được, chúng tôi khuyên Quý vị nên uống thêm chất cám bày bán trên thị trường như Metamucil, Konsyl, Citrucel  v.v. . . .

                   4) Vitamin A, C, E.  Nếu dùng đúng cách có thể làm ung thư ruột già phát triển chậm lại. 

                   5) Người ta cũng nhận thấy một số các loại thuốc chống đau nhức như trong gia đình của chất Aspirin hay Ibuprofen, nếu được uống đều đặn có thể ngăn cản sự tạo hình của bướu ruột già.  Vì thế, một số các Bác sĩ vẫn khuyên nếu Quý vị hơn 40 tuổi mà không bị đau bao tử, Quý vị nên uống mỗi ngày một viên Aspirin loại 81 mg.  Như thế Aspirin không những tránh cho chúng ta đỡ bị tắc nghẽn mạch máu mà còn có thể giúp chúng ta đỡ bị ung thư ruột già hơn. 

                   6) Trong một cuộc khảo cứu gần đây, người ta cũng nhận thấy rằng nếu uống Calcium mỗi ngày có thể giảm đi sự tái phát của bướu ruột già.

                   7) Tập thể dục đều đặn không những sẽ tạo cho Quý vị một cơ thể khỏe mạnh, còn có thể giúp vấn đề đại tiện trở nên tốt đẹp hơn.  Người quá mập cũng dễ bị ung thư ruột già hơn.

                   8) Từ 50 tuổi trở đi, Quý vị nên đi soi hậu môn và tràng Sigma (Flexible Sigmoidoscopy).   Nếu kết quả tốt, Quý vị chỉ cần soi định kỳ mỗi 3 đến 5 năm một lần. Gần đây hơn, Hội Ung Thư Hoa Kỳ (American Cancer Society) đề nghị từ 50 tuổi trở lên, ngay cả khi chưa có một triệu chứng nào cả, bệnh nhân cũng nên đi soi nguyên cả đại tràng (colonoscopy) thay vì chỉ soi một đoạn ngắn mà thôi.  Lời khuyên căn cứ trên sự nhận xét là ung thư ruột già trong những năm vừa qua có khuynh hướng xuất hiện phần ruột bên trong, nên nếu chỉ soi hậu môn (sigmoidoscopy), môt số ung thư sẽ không được khám phá kịp thời.  Vì đây là một khuyến cáo mới cho một phương pháp khá mắc tiền nên một số các bảo hiểm cũng như bác sĩ vẫn chưa ứng dụng một cách triệt để.

                    9) Nếu Quý vị có nhiều nguy cơ bị ung thư ruột già, như gia đình của Quý vị có người bị ung thư ruột lúc còn trẻ, Quý vị bị ung thư tử cung, ung thư vú, Quý vị tự nhiên bị mất máu hoặc thiếu chất sắt, đi cầu ra máu, hoặc vấn đề đại tiện thay đổi thất thường, bị đau bụng dưới một cách kỳ lạ, nhất là nếu bị mất ký ngoài ý muốn, Quý vị phải đi Bác Sĩ càng sớm càng tốt.

Cách Thức Định Bệnh : 

             Nhiều phương pháp khác nhau được ứng dụng trong việc khám nghiệm và truy tầm những bệnh tật của ruột già:

           1) Chụp hình quang tuyến:

                   (a) Barium Enema

                   (b)  CT Colonography

                   (c) Soi ruột "ảo thật" (Virtual Colonoscopy)

           2) Nội soi đường ruột (Colonoscopy) 

            Trong tất cả những phương pháp kể trên chỉ có phương pháp "Soi ruột ảo tưởng" (Virtual Colonoscopy) là không cẩn phải uống thuốc sổ ruột.

BARIUM ENEMA: 

               Khi chụp hình quang tuyến với danh từ y-khoa là Barium Enema, một ít chất huỳnh quang (Barium) sẽ được bơm thẳng vào hậu môn.  Sau đó ruột của bệnh nhân sẽ được thổi phồng lên bằng không khí để người Bác sĩ chuyên khoa về quang tuyến có thể nhận diện các sự thay đổi trên thành ruột già một cách dễ dàng hơn.  Vì trong quá trình định bệnh bằng phương pháp này bệnh nhân không cần thuốc mê hoặc chống đau, nên người bệnh có thể cảm thấy rất khó chịu trong một thời gian ngắn.  Phương pháp chụp hình quang tuyến, tuy rẻ tiền hơn, nhưng không được rõ ràng và chính xác bằng phương pháp nội soi đại tràng (colonoscopy).

               Vì thế từ đầu năm 1998, Medicare (Hãng bảo hiểm sức khỏe cho người lớn hơn 65 tuổi hoặc tàn tật) chỉ cho bệnh nhân chụp hình Barium Enema nếu vì một lý do đặc biệt nào đó bệnh nhân không thể đi soi ruột già được.

ENDOSCOPY:

             Trong phương pháp nội soi (Gastrointestinal Endoscopy), bác sĩ sẽ dùng một dụng cụ đặc biệt có khả năng phóng đại màng của ruột già lên màn ảnh TV.  Dụng cụ này là một ống cao-su mềm lớn khoảng bằng đầu ngón tay út với một máy quay phim tinh vi gọi là colonoscope.  Ống quay phim này sẽ được luồn từ từ vào hậu môn để tiếp tục đi dần vào ruột già. 

               Nếu chỉ cần soi hậu môn và tràng sigma (flexible sigmoidoscopy), bệnh nhân có thể được soi tại phòng mạch bác sĩ mà không cần thuốc gây mê hoặc chống đau.  Tuy nhiên nếu cần phải soi hết đại tràng (colonoscopy), bệnh nhân thông thường sẽ được soi tại một trung tâm ngoại chẩn do một bác sĩ chuyên khoa về hệ thống tiêu hóa.   Để giảm đi sự khó chịu và đau đớn, bệnh nhân sẽ được tiêm một ít thuốc ngủ và thuốc chống đau như Versed và Demerol.   Tuy phương pháp này mất công và mắc tiền hơn chụp hình quang tuyến, những tế bào tình nghi hoặc những bướu ruột già nếu không quá lớn, có thể được gắp ra hoặc cắt bỏ đi một cách an toàn mà không cần phải mổ sẻ.    Khác với trường hợp phải gây mê toàn diện khi đi giải phẫu, đa số các bệnh nhân khi soi ruột già chỉ cảm thấy hơi buồn ngủ mà thôi.  Với sự tiến triển của y-khoa, nội soi đường ruột trở nên an toàn hơn.   Tuy thế, một ít người kém may mắn có thể gặp một số trở ngại khi soi ruột già như bị dị ứng với các loại thuốc chống ngủ/đau nhức, bị chảy máu, nhiễm trùng, lủng ruột hoặc thiệt mạng.  May mắn thay, những điều kể trên ít khi xẩy ra.  Vì thế, ngày nay nội soi đường ruột đã trở thành phương pháp độc nhất, hữu hiệu nhất, an toàn và thông dụng nhất trong việc định bệnh và trị bệnh liên quan đến ruột già.

CT COLONOGRAPHY:

                Song song với sự tiến triển trong ngành điện toán, nhiều phương pháp chụp hình quang tuyến tối tân hơn được ứng dụng trong việc truy tầm ung thư ruột già.  Đáng kể nhất là CT ruột già (CT Colonography) và soi ruột già ảo thực (Virtual Colonoscopy).  Đặc điểm của hai phương pháp này, là bệnh nhân không cần phải tiêm thuốc ngủ trong lúc thử nghiệm. 

CT Colonography là một phương pháp chụp hình quang tuyến chính xác và rõ ràng hơn Barium Enema.  Tuy nhiên, giống như trong lúc chụp Barium Enema, trong phương pháp này bệnh nhân vẫn phải uống thuốc sổ để rửa ruột cho sạch.  Sau đó, họ sẽ uống hoặc được bơm một ít chất huỳnh quang vào ruột già. Để hình ảnh được rõ ràng hơn, một ít không khí hoặc khí CO2 sẽ được đưa vào hậu môn để "ép" chất huỳnh quang vào thành của ruột già. Tuy nhiên thay vì dùng quang tuyến X bình thường như trong lúc chụp Barium Enema, trong phương pháp này, người ta dùng máy quang tuyến điện toán (Computer Tomography Scan) để tìm kiếm những sự thay đổi nếu có trên màng của ruột già. Đây là một phương pháp mới với khả năng khám phá ra bướu ruột già một cách tương đối chính xác.  Người ta ước đoán khoảng 90% những bướu ruột lớn hơn 10mm sẽ được nhìn thấy trên hình ảnh của CT Colonography.  Con số này giảm xuống khoảng 60% cho những bướu nhỏ hơn 5 mm.  Vì thế nếu so với phương pháp soi ruột già (colonoscopy), CT Colonography kém chính xác hơn.  Nhưng vì đây là một phương pháp không cần phải tiêm thuốc ngủ, nên sẽ đỡ tốn kém hơn và an toàn hơn.

VIRTUAL COLONOSCOPY:

               Gần đây nữa, nhờ vào tiến triển của nghành điện toán, người ta đã có khả năng nhận diện ruột già với hình 3 chiều (3 dimensional) tương tự như trong lúc soi ruột bằng máy quay phim, thay vì 2 chiều như Barium Enema và CT Colonography.  Phương pháp này là bước tiến dài của y khoa trong việc truy tầm ung thư ruột già với tên là Virtual Colonosopy.  Phương pháp này được xem rất chính xác với khả năng nhận diện những thương tích trên màng ruột già gần bằng với phương thức soi ruột.

            Lợi điểm nhất của phương pháp này, là bệnh nhân không cần phải uống thuốc sổ và không phải tiêm thuốc ngủ hay thuốc chống đau như trong trường hợp soi đại tràng.   Trong phương pháp này, bệnh nhân sẽ phải uống một ít thuốc huỳnh quang trước khi chụp hình điện toán. 

            Sau đó ruột già được "thổi phồng" lên bằng một ống cao xu cắm vào hậu môn.  Toàn cơ thể bệnh nhân sẽ được đưa vào một máy chụp hình điện toán đặc biệt, và sau một thời gian từ 30 đến 60 phút, những dữ kiện thâu nhặt được từ máy chụp hình điện toán sẽ được sắp xếp lại thành hình để người y sĩ nghiên cứu.  Vì ruột bị "căng cứng" vì hơi trong một thời gian khá lâu, bệnh nhân có thể bị đau "quặn bụng" trong một thời gian ngắn.  Khuyết điểm của phương pháp này là không thể khám phá những mạch máu bất bình thường hoặc những bướu quá nhỏ.  Nếu thuốc huỳnh quang không trộn đều trong ruột, một số phân có thể được nhận diện như là những thay đổi bất bình thường của màng ruột già.  Hơn nữa, nếu đó là bướu hoặc u năng, bệnh nhân cần phải lấy ra hoặc khảo cứu bằng phương pháp tuy cổ điển - nhưng vẫn chính xác và hữu hiệu nhất.  Đó là soi ruột già.

 Lợi Điểm của việc Soi Ruột Già

              Như đã trình bầy ở trên, ung thư ruột già thường phát xuất từ một tế bào nào đó trên màng ruột.  Lâu dần chúng biến thành những bướu nhỏ (polyp).  Khi soi ruột già, các bướu này có thể được cắt đi để thử nghiệm dưới kính hiển vi.  Vì thế, khác với tất cả các cách thức truy tầm ung thư ruột già kể trên, nội soi đường ruột là phương pháp độc nhất có thể chữa và cắt bỏ những bướu ruột già nếu không quá lớn.  Sau đây là cách thức cắt bỏ những bướu ruột già trong lúc soi ruột già.

                        

 Bướu (Polyp) đại tràng      Bướu đang được cắt bỏ    Bướu sau khi cắt xong

             Nếu bướu có đặc tính hoàn toàn lành, người ta gọi là HYPERPLASTIC.   Bướu hyperplastic sẽ không biến thành bướu ung thư, nên không cần phải lo lắng gì nữa.   Mặt khác, nếu bướu có trạng thái hoặc khả năng biến dạng thành ung thư, bướu sẽ được gọi là ADENOMATOUS.  Đây là một loại tiền ung thư.  Bướu này nếu không được lấy ra sẽ biến thành ung thư trong một thời gian từ ba đến bẩy năm, tùy theo kích thước và cơ cấu.  Vì thế bệnh nhân với bướu adenomatous cần được theo dõi kỹ lưỡng hơn.  Họ cần soi ruột già định kỳ, cứ 3 năm một lần.

Cách Chữa Ung Thư Ruột Già:

            Theo thống kê của hội ung thư Hoa Kỳ, khoảng 50% tất cả các loại ung thư một khi được khám phá ra sẽ được chữa trị hoàn toàn.  Con số này có thể cao hơn nữa, nếu các bệnh ung thư được khám phá ra sớm hơn. Như viết ở trên, vì ung thư ruột già thường không gây ra một triệu chứng nào cả trong giai đoạn dễ chữa, phòng bệnh và truy tầm bệnh vẫn tốt hơn cả. 

             Nếu ung thư ruột chỉ rất nhỏ tiềm ẩn trong bướu ruột như trong trường hợp carcinoma-in-situ, tế bào ung thư có thể được cắt bỏ một cách dễ dàng trong lúc nội soi.  Nếu bướu hoặc ung thư quá lớn, bệnh nhân cần phải được giải phẫu. Một khi được lấy ra ngoài, bệnh nhân có thể sẽ hoàn toàn hết bệnh và sống lại một cách bình thường.

             Một khi ung thư đã lan đến những vùng lân cận hoặc những cơ quan khác nhau, bệnh sẽ khó chữa hơn.  Hiện nay, người ta vẫn chưa khám phá ra một phương thức nào có thể chữa dứt bệnh ung thư ruột già trong trường hợp bệnh đã lan ra khắp nơi (metastatic colon cancer).  Sau khi mổ, một số bệnh nhân có thể được tiếp tục chữa trị bằng nhiều loại thuốc khác nhau, danh từ y khoa là Chemotherapy.  Các lối chữa trị bấy giờ, chỉ hy vọng kéo dài đời sống hoặc giúp cho bệnh nhân có một đời sống tương đối bình thường trong những ngày tháng cuối cùng của họ. Điều này một lần nữa nhấn mạnh sự quan trọng trong việc phòng ngừa căn bệnh đáng sợ này. 

               Một số bệnh nhân vì hoàn cảnh tài chánh hoặc lý do riêng tư ngần ngại không muốn mổ ngay sau khi được khám phá ung thư ruột.  Điều này sẽ đưa đến những hậu quả đau đớn và tai hại hơn.  Khi ung thư lớn dần, họ sẽ tiếp tục mất máu, mỗi ngày một nhiều hơn.  Khi ruột bị tắt nghẽn vì "khối" ung thư, bụng trở nên vô cùng đau đớn và nhiều khi phải mổ khẩn cấp, nếu không sẽ bị thối hoặc lủng ruột.  Hơn nữa, nếu ung thư lan đến những cơ quan khác sẽ gây ra nhiệu triệu chứng như đau nhức xương, lưng, ngộp thở, mệt mỏi, khó chịu v.v. . . . 

              Tóm lại ung thư ruột già là một căn bệnh mà chúng ta ai ai cũng có thể bị.  Càng lớn tuổi càng dễ bị.  Tuy bệnh khó chữa, nhưng ung thư ruột già có thể phòng ngừa được một cách tương đối dễ dàng.  Tiếc thay, cho đến nay, người ta cũng chưa khám phá ra một phương pháp truy tầm ung thư ruột già nào toàn hảo, nghĩa là vừa tốt, an toàn, nhanh chóng không đau đớn khó chịu và rẻ tiền.

Cho đến nay vẫn chưa có một loại thử máu nào có thể dùng trong việc truy tầm ung thư ruột già một cách chính xác.  CEA, một chất hóa học bài tiết từ các tế bào ung thư ruột già, có thể tăng cao trong một số bệnh nhân bị ung thư ruột già.  Nhưng chất hóa học này có thể hoàn toàn bình thường trong nhiều trường hợp ung thư khác nhau.  Vì thế đa số các Bác sĩ chỉ thử nghiệm chất CEA này để theo dõi sự phát triển của ung thư nhiều hơn là để truy tầm ung thư. 

Thử máu trong phân (Fecal Occult Blood Test) đã và đang được phổ biến và ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới.  Tuy nhiên phương pháp này cũng không được hoàn hảo, một phần ung thư ruột già không phải lúc nào cũng chảy máu, một phần vì một số thức ăn uống hằng ngày có thể làm kết quả thử máu trong phân trở nên kém chính xác hoặc sai lầm.  Chẳng hạn, như nếu thử phân sau khi ăn tiết canh vịt, cháo huyết, thịt beef steak v.v. kết quả có thể sẽ trở nên dương tính.

Soi hậu môn và tràng sigma chỉ khám phá được những mầm ung thư ở đây mà thôi.  Các mầm ung thư đại tràng lên và tràng ngang (ascending and transverse colon) sẽ không được khám phá ra bằng phương pháp này. 

Hiện nay chỉ có một phương pháp độc nhất và chắc chắn nhất để truy tầm ung thư ruột già là nội soi cả đại tràng (Colonoscopy).  Tuy nhiên phương pháp này mắc tiền và tương đối rắc rối.  Hy vọng trong một tương lai gần đây, chụp hình quang tuyến theo lối virtual colonoscopy sẽ được phổ biến rộng rãi hơn.  Hiện nay chỉ một số trung tâm y tế tại Hoa Kỳ mới có những máy móc thích ứng cho phương pháp này.

               Bác sĩ Bùi Xuân Dương tốt nghiệp Y-khoa tại University of Bern, Switzerland; tốt nghiệp chuyên khoa

nội thương và chuyên khoa đường tiêu hóa và gan tại St. Louis University Medical Center, Missouri. 

             Bác Sĩ Dương hiện đang hành nghề tại Westminster, California.   E. Mail:  DuongBuiMD @AOL.com.

100 bí quyết để có sức khoẻ tốt - số 17

Thân thiện với mọi nguời 

          Những mối quan hệ tích cực giữa con nguời với con nguời là nguồn gốc của sự khoẻ mạnh về thể chất & tinh thần. Những cảm xúc tiêu cực đối với những nguời chung quanh sẽ khiến bạn căng thẳng cả về tinh thần & thể chất. Hãy nhận thức rằng cơn giận dữ cuả bạn sẽ làm tổn thuơng bản thân nhiều hơn là nguời khác.

          Các bác sĩ y khoa đại học Brown nhận thấy những nguời có mức độ thù hận cao dễ bị các bệnh tim mạch hơn 6% so với nguời bình thuờng.

Thức dậy quá sớm không tốt cho tim

        Bạn nghĩ rằng thức dậy thật sớm vào buổi sáng bao giờ cũng rất tốt, cho dù đêm hôm trước đã ngủ rất muộn để hoàn thành công việc hay xem phim, chơi game? Hãy bỏ suy nghĩ đó ngay vì điều đó có khả năng khiến bạn dễ bị tăng huyết áp, đột quỵ.

    

         Đó là kết luận của các bác sĩ Nhật Bản sau khi tiến hành một loạt nghiên cứu tại các trường đại học và bệnh viện ở thành phố Kyoto. Họ đã xác định được mối liên quan giữa thời gian lúc tỉnh dậy và trạng thái của hệ tim mạch.
         Các nhà khoa học đã khảo sát gần 4.000 người tình nguyện ở độ tuổi 23-90. Đây là những người dậy rất sớm để đi làm hoặc tập luyện thể thao. Họ thường phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

          Dựa trên kết quả khảo sát, các nhà khoa học đã đưa ra kết luận là, những người dậy quá sớm dễ gặp nguy cơ tăng huyết áp và đột quỵ. 

         Họ khuyên những người dậy sớm nên thư giãn và đi ngủ sớm hơn, đồng thời có thể xoa dịu thần kinh bằng cách trồng các loại cây cảnh và để chậu hoa trong nhà.


                                                                        Hương Xuân (theo TGdaily)

Thực phẩm không nên dùng khi đói

      Nếu bạn sử dụng những loại thực phẩm dưới đây trong lúc đói bụng sẽ rất dễ dẫn đến những nguy cơ về sức khỏe.

Sữa và sữa đậu nành

                Hai loại thức ăn này có chứa đạm cao, giàu vitamin nhưng nếu bạn dùng nó vào đồ ăn nhanh chống đói thì lại phản tác dụng. Vì lượng protein lúc này không làm đúng vai trò dinh dưỡng của nó, khiến cơn đói của bạn không được xoa dịu.

Cách tốt nhất khi đói bạn nên ăn uống sữa cùng bánh mì, hoặc những đồ ăn có chứa bột mỳ. Cơ thể hấp thụ tôt nhất là bạn ăn điểm tâm buổi sáng cùng bánh mỳ, hoặc sau khi ăn trưa 2 tiếng, cũng có thể uống trước khi đi ngủ.

Sữa chua

                Không thể phủ nhận vai trò của sữa chua đối với sức khỏe nhưng sữa chua sẽ phản tác dụng nếu bạn không ăn đúng thời điểm. Nếu bạn ăn lúc đói sẽ ảnh hưởng đến dạ dày của bạn.Cách ăn có lợi cho sức khỏe là 2 tiếng sau bữa ăn. Ngoài ra, bạn có thể ăn trước khi đi ngủ. Với hai cách này có thể phát huy hết tác dụng của sữa chua giúp cho cơ thể tiêu hóa tốt các lượng thức ăn bạn đã ăn buổi trưa và tối. Bên cạnh đó còn có khả năng làm đẹp cho da của bạn.

Quả hồng

                  Có chứa tương đối nhiều nhựa, tanin. Các chất này gặp phải axit dạ dày trong lúc dạ dày trống rỗng sẽ dễ dàng kết hợp với axit dạ dày tạo thành những cục nhỏ khó hòa tan, tích tụ trong dạ dày. Tuy nhiên, những cục này nếu nhỏ có thể được thải ra theo đường phân, những nếu là cục to thì sẽ đóng thành sỏi, gây buồn nôn, nôn ọe, loét dạ dày thậm chí thủng dạ dày...

Quả chuối

             Quả chuối chứa rất nhiều nguyên tố magiê. Nếu như ăn chuối lúc đói bụng thì sẽ làm cho lượng magiê trong máu tăng cao, tạo thành sự mất cân bằng giữa tỷ lệ canxi và magiê ở trong máu. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến việc đưa máu lên tim nên rất có hại cho sức khỏe.

Quả quýt

             Trong quả quýt có chứa rất nhiều đường và axit hữu cơ. Vì vậy, nếu ăn quýt lúc bụng đói sẽ kích thích niêm mạc dạ dày, lâu ngày sẽ gây ra căn bệnh đau dạ dày, rất hại cho sức khỏe.

Quả cà chua

                    Cà chua chứa rất nhiều các thành phần như pecine (keo hoa quả), apocrustic...dễ có phản ứng hóa học với axit dạ dày, tạo thành những cục khó hòa tan. Những cục này sẽ làm tắc đường thoát thức ăn của dạ dày, khiến cho áp lực dạ dày tăng mạnh, gây ra trướng bụn và đau dạ dày.

Mía và vải

                Trong mía và vải chứa hàm lượng đường rất cao. Vì vậy, khi đói bụng tuyệt đối khôgn được ăn nhiều mía và vải, nếu không có thể sẽ bị ngất vì hàm lượng đường trong máu đột ngột tăng cao.

Sơn tra

               Vị chua của sơn tra có tác dụng tiêu hóa thức ăn. Tuy nhiên, nếu như ăn quả sơn tra lúc đói bụng thì không chỉ bị tiêu hao hết khí mà còn làm tăng cảm giác đói bụng khiến cho dạ dày phải hoạt động nhiều hơn.

Khoai tây

               Khoai tây chứa nhiều axit no đơn và chất nhựa dính. Ăn khoai tây khi đói sẽ gây cảm giác nóng ruột, rất khó chịu.

Khoai lang

              Bình thường khoai lang rất tốt cho tiêu hóa nhưng nếu ăn khoai lang trong khi bụng đói sẽ dẫn đến tổn thương dạ dày. Vì chất trong khoai lang kích thích dạ dày nên gây cảm giác đầy bụng, khó chịu và ợ chua... Đặc biệt những người bị bệnh dạ dày, càng nên tránh xa khoai lang lúc đối, nếu không bệnh sẽ càng nghiêm trọng hơn.

Tỏi

              Tỏi là loại thực phẩm cay, có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe, nhưng nếu ăn tỏi khi đói bụng sẽ có tác dụng ngược lại, khiến dạ dày bị kích thích mạnh, dẫn đến hiện tượng đau bụng. Nếu thường xuyên ăn tỏi lúc đói sẽ dẫn đến tổn thương dạ dày. Đặc biệt, nếu ăn tỏi tươi lúc đói sẽ càng nguy hại hơn.

Đường

             Đường là một loại thực phẩm rất tốt cho tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ thức ăn. Nhưng nếu bụng đang đói cồn cào mà ăn những loại thực phẩm chứa nhiều đường, sẽ làm tổn hại đến sức khỏe. Vì khi đó, lượng đường trong máu tăng cao đột ngột, dễ mắc bệnh không có lợi cho cơ thể.

Đồ lạnh

          Khi bụng đói mà bạn ăn uống các đồ lạnh là điều nguy hiểm vì nó làm cho dạ dày co lại. Nếu thường xuyên uống đồ lạnh khi đói sẽ ảnh hưởng đến dạ dày và phát tán các bệnh liên quan đến dạ dày.

Chè

         Uống chè khi bụng đói rất có hại cho dạ dày. Mặc dù chè xanh có nhiều công dụng đối với sức khỏe nhưng sẽ phản tác dụng nếu bạn uống chè khi bụng đói vì nó làm giảm chức năng tiêu hóa và dẫn đến hiện tượng say chè. Biểu hiện như chóng mặt, nhức đầu, mệt mỏi, quay cuồng...

Rượu

         Khi đói mà bạn uống rượu là một điều rất nguy hại cho sức khỏe. Điều này dẫn đến nguy cơ đau dạ dày. Ngoài ra, uống rượu khi đói sẽ dẫn đến lượng đường trong máu thấp. Lúc đó sẽ có thể xảy ra các hiện tượng đường trong cơ thể xuống quá thấp sẽ dẫn đến hôn mê. Để bảo vệ sức khỏe bạn nên ăn lót dạ trước khi uống rượu.

                                                                        Ngọc Anh (tổng hợp)

Thực phẩm giàu tryptophan trị mất ngủ, đau đầu

             Tryptophan là một amino axit quan trọng nhưng cơ thể lại không tự sản xuất được. Chính vì vậy, chúng thường được bổ sung thông qua thuốc hoặc thực phẩm. Để có những lợi ích cho sức khỏe từ tryptophan, bạn cần xây dựng khẩu phần ăn ít protein, giàu carbohydrate.

Những thực phẩm giàu tryptophan như thịt gà, đậu nành, gà tây, cá ngừ, thịt cừu, cá hồi, tôm, cá trích…Tiêu thụ nhiều các loại thực phẩm giàu tryptophan sẽ mang lại những lợi ích sau:

1.Chống trầm cảm

         Thực phẩm có nhiều tryptophan sẽ kích thích não bộ tiết ra nhiều hooc-môn serotonin giúp chữa trị chứng trầm cảm và lo lắng. Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung tryptophan dưới dạng thuốc để điều trị bệnh này. Tryptophan còn được xem là một loại thuốc chống trầm cảm vì chúng làm gia tăng mức serotonin trong máu.

2. Đảm bảo sự tăng trưởng về thể chất

           Tryptophan có ích trong việc làm tăng hooc-môn phát triển trong cơ thể. Thực phẩm giàu tryptophan được khuyến khích đưa vào các khẩu phần ăn nhằm hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng cho trẻ em.

3. Kích thích cảm giác thèm ăn

           Tryptophan mang lại cảm giác ngon miệng hơn khi ăn. Do đó, nên tăng cường các thực phẩm có lượng tryptophan cao như thịt gà, đậu nành, cá ngừ, thịt cừu, cá hồi vào thực đơn hàng ngày của trẻ để hạn chế tình trạng lo lắng, căng thẳng và tính hiếu động thái quá.

4. Điều trị mất ngủ

           Loại dưỡng chất này vẫn được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ vì chúng làm gia tăng mức hooc-môn thần kinh maletonin và các chất dẫn truyền thần kinh. Serotonin cũng rất có ích trong việc kiểm soát việc ngủ nghỉ điều độ.

5. Hạn chế tình trạng đau nửa đầu

          Những thực phẩm có chứa nhiều amino axit này sẽ giúp xua tan những cơn lo âu, góp phần cải thiện phản ứng của người bệnh theo hướng lạc quan hơn. Đau nửa đầu thường xuất hiện ở những người đang bị căng thẳng quá mức hoặc phải đối mặt với những rắc rối về tâm lý. Khẩu phần ăn có nhiều thực phẩm giàu tryptophan là cách để giảm thiểu tác động của chứng đau nửa đầu một cách tự nhiên.

6. Ngăn ngừa bệnh Pellagra

          Sự thiếu hụt tryptophan hay vitamin B3 có thể gây ra bệnh Pellagra. Đây là căn bệnh có nguyên nhân từ chứng lo âu, trầm cảm, mất ngủ và từ việc ăn quá mức với biểu hiện gồm viêm da, tiêu chảy, rối loạn thần kinh trung ương. Việc bổ sung đầy đủ tryptophan cho cơ thể sẽ góp phần ngăn ngừa căn bệnh này.

7. Hỗ trợ giảm cân

            Serotonin sẽ giúp bạn giảm cân bằng cách chế ngự các cơn thèm ăn, giúp mang lại cảm giác no lâu và giảm bớt lượng thức ăn nạp vào cơ thể. Những khẩu phần ăn kiêng có thể sẽ gây thiếu hụt tryptophan và mức serotonin cho chị em phụ nữ. Điều này lại có thể khiến bạn thèm ăn hơn. Do đó, nếu muốn ăn kiêng, bạn cần chú ý bổ sung thêm tryptophan để đạt được mục tiêu giảm cân theo mong muốn nhằm hạ thấp nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và các rắc rối có liên quan đến bệnh về tim mạch - những vấn đề luôn đi kèm với sự gia tăng quá mức của trọng lượng cơ thể.

8. Làm giảm mức cholesterol

           Cơ thể cần L-tryptophan để sản xuất ra niacin, kích thích việc sản sinh ra những cholesterol “tốt” và làm giảm các cholesterol “xấu”. Thực phẩm giàu tryptophan sẽ hỗ trợ việc chuyển đổi carbohydrate thành năng lượng, duy trì sự khỏe mạnh cho hệ thống tiêu hóa, da, tóc và mắt. Hạ thấp mức cholesterol “xấu” còn giúp làm giảm nguy cơ đau tim, chứng cao huyết áp, tiểu đường và béo phì.

9. Hạn chế tác động của hội chứng rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt

          Hội chứng rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt là một dạng của hội chứng tiền kinh nguyệt, có nguyên nhân từ những rắc rối về thể chất, tinh thần hay cảm xúc của người bệnh. Việc bổ sung L-tryptophan cho các bệnh nhân mắc phải hội chứng này sẽ giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện những triệu chứng về tâm lý và tinh thần của họ.

10. Giúp cai thuốc lá

          Thực phẩm chứa nhiều tryptophan rất có ích cho những người đang muốn từ bỏ thuốc lá. Đây được xem là một trong những biện pháp hữu ích giúp cai thuốc lá tự nhiên và lành mạnh ở những người trưởng thành và cả giới thanh thiếu niên.

11. Làm giảm chứng cuồng ăn

            L-tryptophan là loại amino axit hữu ích cho những bệnh nhân mắc chứng cuồng ăn vô độ. Chúng giúp sản xuất ra serotonin, loại hooc-môn giúp kiểm soát lượng thức ăn nạp vào cơ thể và góp phần điều chỉnh cảm giác thèm ăn. Những người bị bệnh háu ăn thường có mức serotonin thấp hơn so với người khỏe mạnh.

                                                                        Hồng Xuân (Theo Stylecraze.com)