Dùng kính áp tròng không đúng cách có thể mù mắt

                Gần đây, bệnh viện Mắt TP.HCM đã tiếp nhận nhiều trường hợp học sinh, sinh viên, giới làm việc văn phòng gặp các biến chứng đau đỏ, nhức mắt; viêm loét giác mạc, bị mủ tiền phòng, do đeo kính áp tròng (contact lens) không rõ nguồn gốc và không được hướng dẫn đúng thao tác. Có trường hợp cứu chữa muộn đã bị mất thị lực vĩnh viễn.

           Kính áp tròng là loại thấu kính mỏng làm từ chất nhựa dẻo ngậm nước và được đặt trực tiếp lên bề mặt giác mạc. Khi đeo, giữa kính áp tròng và mặt trước giác mạc là một phim (lượt mỏng) nước mắt. Kính áp tròng được xem là thiết bị y tế, dùng điều chỉnh các tật khúc xạ của mắt, hoặc dùng để đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ, hoặc dùng điều trị một số bệnh nhãn khoa.

Lợi ích và rủi ro của kính áp tròng

          Những lợi ích khi đeo kính áp tròng: kính không bị bám nước hay hơi nước khi đi trời mưa; không bị hiệu ứng hình to hoặc hình nhỏ, không hạn chế góc nhìn như kính gọng thông thường; tạo sự tự nhiên cho khuôn mặt do không phải đeo kính gọng; Không tạo cảm giác khó chịu do kính tì đè lên sống mũi; Kính rất khó bị lệch, bị rớt, hay gây sang chấn khi va chạm nên thích hợp trong các hoạt động ngoài trời hay chơi thể thao.

          Với loại kính áp tròng cứng, thường được sử dụng trong thời gian rất dài và dùng cho những người bị tật khúc xạ nặng hoặc trong điều trị các bệnh ở bề mặt nhãn cầu. Với kính áp tròng mềm, dùng trong một thời gian nhất định và thường được chia thành các nhóm như: kính áp tròng ngày (đêm lấy ra và rửa, sáng đặt lại, là loại an toàn nhất cho mắt), kính áp tròng tuần (đeo cả ngày lẫn đêm trong suốt một tuần), kính áp tròng tháng (có thêm nguy cơ cho mắt).

           Khi sử dụng và bảo quản kính áp tròng không đúng cách có thể gặp những biến chứng: đỏ mắt do dị ứng với dung dịch ngâm và bảo quản kính, hoặc do không rửa sạch tay khi đặt và lấy kính; Giả sụp mi, viêm bờ mi; Viêm kết mạc mạn tính, viêm giác mạc, loét giác mạc, sẹo tân mạch giác mạc...

Khi nào nên đeo?

              Về cơ bản, tất cả mọi người đều có thể đeo kính áp tròng. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp mắt không thể thích hợp với việc đeo kính áp tròng. Vì vậy, nên đến gặp các bác sĩ chuyên khoa mắt để được tư vấn và có sự lựa chọn thích hợp khi có nhu cầu.

             Thông thường, kính áp tròng sử dụng trong các trường hợp điều chỉnh các tật khúc xạ của mắt: cận thị, viễn thị, loạn thị, lão thị… Ngoài ra, kính áp tròng còn được đeo để thay đổi màu mắt thẩm mỹ, điều trị các bệnh lý của mắt như bệnh giác mạc chóp, các trầy - khuyết biểu mô giác mạc do thương tích hay do nhiễm khuẩn, người đã mổ đục thủy tinh thể mà không thể cấy thấu kính nhân tạo vào trong mắt…

Lưu ý khi sử dụng và bảo quản

Cách đặt kính áp tròng:

          Luôn rửa sạch tay trước khi đặt kính. Kiểm tra chiều đúng trước khi đặt kính. Đặt kính trên đầu ngón tay trỏ. Hai mắt mở to và nhìn thẳng vào gương, nhẹ nhàng áp kính vào. Khi kính áp vào, nhắm mắt lại từ từ và chớp mắt vài lần, nhỏ một giọt nước nhỏ mắt để làm mềm kính, tạo cảm giác dễ chịu hơn.

          Nếu thấy cộm hoặc khó chịu, dùng đầu ngón trỏ đẩy nhẹ kính ra tròng trắng, rồi đẩy vào lại tròng đen. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên dùng đối với những người đã có kinh nghiệm đeo kính áp tròng. Tốt nhất nên tháo kính ra khỏi mắt, rửa sạch mắt và kính, rồi đặt lại theo từng bước.

Cách lấy kính áp tròng ra:

        Rửa tay sạch. Nhỏ vài giọt nước nhỏ mắt làm mềm kính trước khi lấy kính ra. Nhìn vào gương, liếc mắt lên trên, rồi dùng ngón trỏ đặt nhẹ lên kính, rê nhẹ kính xuống phía dưới. Sau đó, dùng ngón trỏ và ngón cái gắp nhẹ kính ra ngoài.

          Dùng thuốc nhỏ mắt rửa sạch mắt sau khi lấy kính ra. Khi tháo kính áp tròng ra, phải ngâm kính trong hộp riêng có dung dịch ngâm rửa kính. Kính phải được ngâm rửa ít nhất 8 tiếng mỗi ngày. Lưu ý đặt kính đúng thứ tự mắt phải - mắt trái vào hộp tương ứng để tránh đeo nhầm.

           Nên rửa kính thường xuyên để làm sạch kính (rửa sạch tay, đặt kính lên lòng bàn tay, nhỏ vài giọt nước bảo quản kính vào kính và dùng ngón trỏ nhẹ nhàng chà miết lòng kính theo các chiều tới lui, xoay vòng ở cả hai mặt kính).

           Khi sử dụng kính áp tròng không nên để móng tay quá dài vì sẽ gây khó khăn khi đặt và lấy kính. Thao tác nhẹ nhàng để tránh làm rách kính hoặc rơi kính. Nên đặt kính trước khi trang điểm và lấy kính ra sau khi tẩy trang. Dùng thuốc nhỏ mắt thường xuyên để tránh khô mắt.

            Không nên đeo kính quá 8 tiếng mỗi ngày và khi ngủ, trừ một số trường hợp đặc biệt theo chỉ định của bác sĩ. Nên thay kính khi hết hạn sử dụng và đi khám ngay khi xảy ra phản ứng khó chịu khi đeo kính.

ThS.BS Nguyễn Phạm Trung Hiếu, giảng viên bộ môn Mắt, khoa Y, Đại học Y - Dược TP.HCM